Η Ζαγορά

H Ζαγορά – «πίσω απ’ το βουνό»

Το μεγαλύτερο πλεονέκτημα της Ζαγοράς είναι η τοποθεσία της. Απλώνεται σε μια καταπράσινη πλαγιά στο Ανατολικό Πήλιο σε υψόμετρο 500 μέτρων και έχει πανοραμική θέα στο Αιγαίο. Η λέξη «Ζαγορά» είναι σλαβικής προέλευσης και σημαίνει «πίσω από το βουνό». Και πράγματι η Ζαγορά διατηρεί χαμηλό προφίλ, αποπνέει ηρεμία και αυθεντικότητα και βρίσκεται σε πλήρη αρμονία με τη φύση. Συγχρόνως αποτελεί μια ζωντανή κοινότητα με κεντρικό οικονομικό πυλώνα την παραγωγή μήλων, των περίφημων «Ζαγορίν».

Εξαιτίας του ιδιαίτερου μικροκλίματος η περιοχή δεν εμφανίζει ακραίες θερμοκρασίες κατά τους καλοκαιρινούς μήνες ενώ το χειμώνα χιονίζει συχνά. Οι τέσσερις εποχές αποτυπώνονται εδώ σε όλη την ομορφιά τους. Η περιοχή αποτελεί τμήμα του προστατευμένου οικοσυστήματος Natura 2000 και είναι ιδανική για περιπάτους, πεζοπορίες, κολύμβηση και άλλες δραστηριότητες σε όλη τη διάρκεια του χρόνου.

Η Ζαγορά είναι μια ιδανική τοποθεσία για αποσύνδεση από τους καταναγκασμούς και το άγχος της σύγχρονης καθημερινότητας. Προσφέρεται για επισκέπτες που αναζητούν ηρεμία, αυθεντικότητα και αυτοσυγκέντρωση και για ανθρώπους που επιθυμούν να συνδυάσουν ένα απαράμιλλο φυσικό περιβάλλον με δραστηριότητες ευζωίας.

Η Ζαγορά – του διαφωτισμού και του εμπορίου

Η Ζαγορά είναι το μεγαλύτερο χωριό του Ανατολικού Πηλίου που αναπτύχθηκε τόσο πνευματικά όσο και εμπορικά από το τέλος του μεσαίωνα. Πολύ νωρίς η Ζαγορά εξελίχθηκε σε σημαντικό τόπο του εμπορίου, των γραμμάτων και του διαφωτισμού στην Ελλάδα.

Κατά τον 17ο αιώνα η γεωργία και το εμπόριο άκμασαν, ενώ ιδιαίτερη ανάπτυξη γνώρισαν οι τοπικές βιοτεχνίες των μάλλινων υφασμάτων και του μεταξιού μέχρι και τα μέσα του 19ου αιώνα. Για τη διεξαγωγή του εμπορίου δημιουργήθηκε αξιόλογος στόλος που μετέφερε τοπικά προϊόντα στην Κωνσταντινούπολη, στη Σμύρνη, σστην Αλεξάνδρεια και στα λιμάνια της Ευρώπης. Πλούσιοι Ζαγοριανοί έμποροι ήταν εγκατεστημένοι σε πολλές πόλεις του εξωτερικού (ένας μεγάλος αριθμός στη Αλεξάνδρεια) και αυτοί που παρέμεναν στον τόπο τους διατηρούσαν υποκαταστήματα και αντιπρόσωπους σε σημαντικά εμπορικά κέντρα της εποχής, όπως π.χ. το Αμστερντάμ και η Οδησσό. Η επαφή και επικοινωνία με τα μεγάλα κέντρα της Ευρώπης έφερε και τις ιδέες του διαφωτισμού στη Ζαγορά.

Το 1702 ιδρύθηκε το «Ελληνομουσείο» ένα σχολείο – κέντρο του διαφωτισμού. Ο Πατριάρχης Καλλίνικος Δ΄, με την συνδρομή εύπορων ντόπιων εμπόρων, ανοικοδόμησε το Σχολείο στο οποίο φοίτησαν μεταξύ άλλων οι διαφωτιστές Άνθιμος Γαζής, Γρηγόριος Κωνσταντάς, Ρήγας Φεραίος και Φίλιππος Ιωάννου. Ο έμπορος Ιωάννης Πρίγκος το 1762 στέλνει συνολικά γύρω στα 1000 αξιόλογα βιβλία και χειρόγραφα της εποχής από το Αμστερντάμ και βάζει τις βάσεις για την ιστορική Βιβλιοθήκη της Ζαγοράς. Έτσι η Ζαγορά εξελίσσεται μέσω του εμπορίου σε ένα σημαντικό κέντρο του διαφωτισμού στην Ελλάδα. Πολλά από τα αρχοντικά κτίρια των εμπόρων, το σχολείο του Ρήγα Φεραίου, οι εκκλησίες και τα μοναστήρια καθώς και η ιστορική Βιβλιοθήκη αποτελούν σήμερα αξιοθέατα της Ζαγοράς.

Η Ζαγορά – του μήλου

Σήμερα η Ζαγορά είναι γνωστή για τα μήλα και τα κάστανά της καθώς και για τον συνεταιρισμό της. Ο παλαιότερος αγροτικός συνεταιρισμός της Ελλάδας αποτελεί καθοριστικό παράγοντα ανάπτυξης για όλη την περιοχή του Πηλίου. Η «Ζαγορίν» είναι o πρώτος αγροτικός συνεταιρισμός στην Ευρώπη που απέκτησε μήλα ΠΟΠ, το 1996 για τα στάρκιν και το 2011 για τα φιρίκια Πηλίου. Ο πρώτος, επίσης στην Ευρώπη, που το 1996 καθιέρωσε το αυτοκόλλητο σήμα κατατεθέν πάνω στα φρούτα του. Ιδρύθηκε το 1916 από 199 παραγωγούς. Σήμερα ανέρχονται στους 800. Καλλιεργούν 12.000 στρέμματα και παράγουν 12.000 – 18.000 τόνους μήλων ετησίως. Τα συλλέγουν ένα ένα με το χέρι, διότι οι πεζούλες με τα μηλιές δεν μπορούν να δουλευτούν με μηχανήματα, ενώ η διαλογή και η συσκευασία γίνονται στο πρότυπο εργοστάσιό τους. Συντηρούν τη σοδειά στα ψυγεία τους και τη διακινούν οι ίδιοι. Οι μηλιές κυριαρχούν στο περιβάλλον της Ζαγοράς και σας προσκαλούν να κάνετε μια βόλτα ανάμεσα στα κτήματα με θέα τη θάλασσα. Χωρίς τον συνεταιρισμό η Ζαγορά πιθανόν να είχε την ίδια τύχη με πολλά άλλα χωριά στην Ελλάδα που ερημώνουν. Έτσι όμως διατηρεί μια κοινωνία όλο ζωντάνια.